هنگام پرورش فلفل، به اقدامات پیشگیرانه توجه ویژه ای می شود. مراقبت و بازرسی منظم از بوته ها برای تشخیص به موقع آفات یا بیماری ها ضروری است. اگر علت به موقع مشخص نشود و درمان انجام نشود، گیاهان مبتلا می توانند به مدت 1-2 هفته بمیرند. سرسبزی فراوان و محیط مرطوب شرایط مطلوبی را برای پیشرفت در بیماری های مختلف و یا آلودگی به حشرات ایجاد می کند. باغداران بعد از مشکل پژمردگی نهال های کاشته شده، مسئله کنترل آفات و بیماری در فلفل را در جایگاه دوم قرار دادند. بنابراین، شما نباید از اولین علائم آسیب به یک گیاه یا میوه چشم پوشی کنید!

پژمردگی باکتریائی (bacterial wilt) :

 دلیل این بیماری، باکتری Ralstonia solanacearum می‌باشد که در سال ۱۹۹۶ یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های گیاهی کل دنیا بود. این باکتری موجود در خاک، طیف گسترده‌ای از گیاهان میزبان ( بیش از ۴۴ خانواده گیاهی) را آلوده می‌کند، ازجمله گیاهان متعدد بااهمیت اقتصادی بالا را نیز آلوده می‌کند.

پژمردگی باکتریایی فلفل باعث از بین رفتن صرفه اقتصادی فلفل در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می‌شود. فلفل‌های تولیدشده در مناطق معتدل، گلخانه‌ها یا سایر سازه‌های محافظت‌شده نیز ممکن است به دلیل افزایش درجه حرارت که برای رشد و گسترش این بیماری لازم می‌باشد، تحت تأثیر قرار گیرند. عامل پژمردگی باکتریایی فلفل ممکن است در مزرعه روی تک گیاه و یا روی مجموعه‌ای از گیاهان فعالیت کند. گیاهان آلوده ممکن است در جاهایی که ماندآبی اتفاق می‌افتد، دیده ‌شوند. در محصولات با سیستم آبیاری جوی و پشته که آب بر روی خاک جابه‌جایی زیادی دارد، موجب جابه‌جایی زیاد پاتوژن ها و درنتیجه گیاهان زیادی درگیر بیماری می‌شوند و ضررهای اقتصادی زیادی وارد می‌کند.

علائم بیماری

– نخستین علائم این بیماری، پژمردگی سبک برگ های پائینی در بوته های مسن و پژمردگی برگ های بالائی در گیاهچه های جوان. این علائم ممکن است با زردی برگ ها همراه شود ولیکن نهایتاً به پژمردگی کل گیاه می انجامند.

– در گیاه بالغ پژمردگی تدریجی در ساعات گرم روز و بازگشت به حالت اولیه با خنک‌تر شدن هوا در ساعات عصر

– سبز پژمرده و پژمردگی دائمی برگ‌ها بر روی گیاه بدون ریزش آن ها درصورت شدت بیماری

– در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری ممکن است که گیاهان بعد از آلودگی طی چند روز پژمرده شوند و بمیرند.

– تحت شرایط معتدل در بوته‌های آلوده پژمردگی و زرد شدن برگ‌ها آهسته تر رخ می‌دهد.

– برگ‌ها ممکن است ظاهری سالم داشته باشند یا قبل از مرگ گیاه کمی زرد شوند.

– در شرایط مساعد، کل گیاه ممکن است به‌سرعت درگیر و آلوده به قارچ شود.

– تیره و قهوه ای رنگ شدن ساقه‌های پایین نزدیک به خاک، طوقه، ریشه‌ها و آوندها. با این‌حال، پوسیدگی ریشه نیز ممکن است به دلیل آلودگی ثانویه توسط سایر باکتری‌ها یا قارچ‌ها مشاهده شود.

– مشاهده جریان باکتری به‌صورت جریانی از رشته‌های سفید و شیری در آب شفاف با قرار دادن ساقه گیاه آلوده به بیماری باکتریایی در آب (اگرچه علائم پژمردگی مشابه علائم بیماری قارچ Phytophthora capsici می‌باشد، وجود جریان باکتریایی وعدم وجود تیرگی بیرونی ساقه دو ویژگی اصلی برای شناسایی پژمردگی باکتری‌ها است و همچنین شدت قهوه‌ای شدن بافت در بیماری قارچی بیشتر از بیماری باکتریایی است) .

 چرخه بیماری و اپیدمیولوژی

این باکتری دامنه میزبان گسترده‌ای دارد و از آنجایی که عامل بیماری خاک‌زاد می‌باشد می‌تواند در مدت طولانی و بدون گیاه میزبان در خاک که به عنوان اولین منبع آلودگی پژمردگی باکتریایی فلفل به حساب می‌آید و همچنین در ریشه گیاهان غیر میزبان و بقایای گیاهی برای مدت طولانی زنده بماند و منجر به شیوع پژمردگی باکتریایی در بخش‌های مختلف مزرعه گردد.

علاوه بر منبع اصلی تلقیح در خاک، باکتری ها می‌توانند با ابزار کاشت، پیوند و نشاهای آلوده، آب‌های آبیاری، تجهیزات و کارگران مزرعه منتقل شوند.

مانند سایر عوامل بیماری‌زای موجود در خاک، عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک ممکن است برشدت بیماری پژمردگی باکتریایی تأثیرگذار باشد.

درجه حرارت مهم‌ترین عامل مؤثر بر توسعه بیماری و بقا در خاک می‌باشد. به‌طورکلی، سرعت تکثیر و رشد این باکتری بین دماهای ۱۵ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد. دمای بالا (۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد) به همراه رطوبت بالای خاک شرایط مناسبی برای گسترش عامل بیماری ایجاد می‌کند. نوعpH  نیز از فاکتورهای مهم خاک در رابطه با این بیماری است.

صرف‌نظر از حساسیت گیاهان میزبان، R. solanacearum می‌تواند ارقام مقاوم و مستعد را از طریق منافذ طبیعی ناشی از توسعه ریشه و زخم‌های جانبی روی ریشه‌های ناشی از کاشت، پیوند و یا عملیات به زراعی، تغذیه حشرات و نماتد، آلوده و درگیر کند. پس از آلودگی گیاه، پژمردگی سریع گیاهان میزبان درنتیجه حمله سنگین و تکثیر باکتری در بافت‌های آوندی رخ می‌دهد.

پس از مرگ گیاهان آلوده، بقایای گیاهی می‌تواند بستر خوبی برای زنده ماندن و منبع تلقیح باکتری محسوب شود. حذف گیاهان آلوده از مزرعه نیز سبب می‌شود بقایای ریشه باقیمانده در خاک به عنوان منبع آلودگی برای گیاهان جدید محسوب گردد.

کنترل

هیچ روش خاصی برای کنترل R. solanacearum کاملاً مؤثر نیست، زیرا پاتوژن ها دارای میزان بالایی از تنوع ژنتیکی و دامنه گسترده‌ای از میزبان می‌باشد. بنابراین:

– جلوگیری از ورود پاتوژن به یک منطقه غیر آلوده مهم است.

– استفاده از ارقام مقاوم

– استفاده از بذرها و نشاهای بدون پاتوژن

– عدم آبیاری با آب‌های آلوده و عدم استفاده از روان آب مزارع آلوده به باکتری جهت جلوگیری از انتقال پاتوژن

– جلوگیری از آبیاری بیش‌ازحد برای به حداقل رساندن شیوع باکتری

– ریشه‌کن کردن علف‌های هرز بویژه علف‌های هرز متعلق به خانواده سولاناسه، از بین بردن گیاهان آسیب‌دیده و بقایای گیاهی، حذف خاک اطراف ریشه‌های آلوده و جمع‌آوری بقایای ریشه ها

– ضدعفونی کردن تجهیزات باغبانی و کشاورزی و عدم انتقال تجهیزات آلوده به مناطق سالم

– ضدعفونی خاک

– رعایت تناوب زراعی ۲ تا ۳ سال با گیاهان غیر از خانواده سولاناسه مانند گیاهان دارویی که ممکن است باعث کاهش جمعیت solanacearum شود، چرا که تناوب زراعی با گیاهان میزبان موجب افزایش جمعیت و پاتوژن داخل خاک می شود.

– کنترل آفات، حشرات، نماتدها و اجتناب از ایجاد زخم بر روی ریشه در زمان انتقال نشا، زیرا این آفات کمک می‌کند تا گیاهان میزبان سریع‌تر آلوده شوند.

تهیه شده در واحد تحقیق، توسعه و آموزش فلفل زار

https://felfelzar.ir

felfelzar@yahoo.com