ترک خوردن میوه فلفل دلمه ای یکی از اختلالات فیزیولوژیکی اصلی است که باعث کاهش عملکرد قابل فروش می شود. شناخت عوامل محیطی و درون زا موثر بر این اختلال می تواند به کاهش شدت آن کمک کند.

ترک های رشد طولی و متحدالمرکز، عارضه ای مرتبط با آب و هوا است که در اثر نوسانات رطوبت خاک، بارندگی مداوم و شبنم های شدید ایجاد می شود. خربزه، خیار، بادمجان، گوجه فرنگی و فلفل اغلب تحت تأثیر این عارضه قرار می گیرند. آب حاصل از شبنم که در بالای میوه های گوجه فرنگی و فلفل در محل اتصال ساقه جمع می شود ممکن است باعث شود پوست میوه به حلقه های نازک متحدالمرکز تقسیم شود. هنگامی که پوست میوه بالغ می شود و سفت می شود، انعطاف پذیری کمتری پیدا می کند و اگر گیاه مقدار نسبتاً زیادی آب دریافت کند، پوست میوه ممکن است انعطاف کافی نداشته باشد و تحت فشار داخلی ترک بخورد.

از طرفی شکل گیری ترکیدگی بر سطح میوه های فلفل می تواند ناشی از تغییر ناگهانی سرعت رشد میوه باشد. چنین ترکیدگی هائی می تواند در رطوبت های نسبی بالاتر از 85% در هوای گرم و آفتابی که به ناگهان خنک و ابری شود و یا بلعکس وقوع یابد.

طبق تحقیقات، بوته‌های فلفل گلخانه‌ ای درهنگام شب با سرعتی متناسب با اختلاف فشار بخار برگ و هوا تعرق می‌کنند. در این نتایج درصد میوه های ترک خورده در گلخانه با کمترین اختلاف فشار بخار شبانه (VPD) بیشترین و در گلخانه با بیشترین VPD ، کمترین بود.

آغاز ترک خوردن میوه فلفل دلمه ای در هنگامی که میوه شروع به رنگ گیری می کند، با ایجاد ترک های میکروسکوپی روی لایه کوتیکول (لایه موم خارجی) است. سپس این شکاف ها بزرگ شده و سلول های اپیدرمی را طی کرده و در نهایت از طریق سلول‌های پارانشیم به شکل عمیق‌تری نفوذ میکنند. محدودیت تعرق شبانه با رطوبت زیاد یا دمای پایین باعث افزایش پتانسیل تورگر پریکارپ میوه و افزایش ترک خوردگی میشود.

میوه های دارای پوشش شاخ و برگ در برابر ترک خوردگی و شکافتن مقاومت بیشتری دارند زیرا میوه ها از نوسانات شدید دما محافظت می شوند. به همین ترتیب، هرس برگ ها تعرق شبانه را سرکوب کرده و با افزایش فشار تورگر، ترک خوردگی در میوه را سبب میشود. سرانجام بافت میوه با ترشح کالوس چوب پنبه‌ای نسبت به مهر و موم کردن زخم واکنش نشان می‌دهد، بنابراین ترک‌ها را بسیار آشکار و میوه را غیرقابل فروش می‌کند.علاوه بر این، ایجاد شکاف های عمیق تر بر روی میوه های پس از برداشت موجب رشد پاتوژن های ثانویه می شود.

تفاوت در حساسیت رقم نسبت به ترکیدگی ممکن است تا حدی به دلیل تفاوت در ضخامت پریکارپ و خواص کوتیکول باشد، اما عوامل دیگری ممکن است دخیل باشند.

چرا فقط زمانی که میوه به مرحله بلوغ می رسد، کوتیکول میوه می ترکد؟

کوتیکول یک لایه غیر زنده و محافظ است که سطح میوه را می پوشاند. از سلول های دیواره میوه در برابر کم آبی و عوامل بیماری زا محافظت می کند و از ترشحات سلول های اپیدرمی تشکیل می شود. اگرچه کوتیکول غیر زنده است، اما محتوای آن با رشد میوه تغییر می کند. هنگامی که میوه کوچک رشد می کند و دور آن به طور روزانه افزایش می یابد، خاصیت کشسانی کوتیکول سبب بزرگتر شدن آن میشود. اگر در این مرحله شکاف هایی در کوتیکول ایجاد شود، توسط ترشحات سلول های اپیدرمی پر می شود. زمانی که میوه به بلوغ می رسد و شروع به رنگ گیری می کند، محیط بدون تغییر باقی می ماند بنابراین موم کمتری به کوتیکول ترشح می شود. محققان همچنین فکر می کنند که محتویات کوتیکول ممکن است تغییر کند زیرا خاصیت کشسانی آن کمتر و نفوذ پذیری آن  نسبت به آب بیشتر میشود.

فرآیند ترک خوردن میوه

علت اصلی ترک، انبساط دیواره میوه در طول شب و کوچک شدن آن در روز است. کوچک شدن و انبساط مداوم کوتیکول، میوه بالغ را ضعیف می کند. در طول روز آب از طریق تعرق از دست می رود.

در طول شب، آب توسط ریشه گرفته شده و به میوه منتقل می شود. این فرآیند سبب ایجاد فشار (تورگور) در دیواره میوه می شود. از آنجایی که تعرق در شب انجام نمی‌شود، فشار تورگر می‌تواند آنقدر زیاد باشد که کوتیکول و بعداً اپیدرم ترک بخورد.

همانطورکه میوه رشد می کند، دیواره میوه ضخیم تر شده و هنگامی که می رسند (قرمز یا زرد) محتوای ساکارز می تواند تا 20٪ افزایش یابد. محتوای بالای ساکارز منجر به پتانسیل آب کم شده و باعث می‌شود آب در طول دوره‌های تعرق کم – زمانی که خنک است یا در طول شب – به داخل میوه جریان یابد و در نهایت سبب ترک خوردن میوه ها شود.

اما میوه های در حال رشد به دلیل تداوم در تکمیل کوتیکول و تا حدودی به دلیل نازک بودن دیواره و کم بودن میزان ساکارز، کمتر مستعد ترک خوردن هستند.

تعرق و ترک خوردگی میوه

– رطوبت نسبی بالا علت اصلی تعرق کم در طول شب است. به‌ویژه در دوره‌هایی که حداقل دما معمولاً در بهار و پاییز پایین است. در روزهای سرد یا ابری نیز تعرق کم است.

– وقتی تاج پوشش برگ کافی نباشد تعرق کم است. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که یک گیاه به اشتباه هرس شود و تعداد زیادی برگ از آن جدا شود یا زمانی که گیاهان در نتیجه بیماری های برگ، برگ های خود را از دست میدهد.

در نتیجه کاهش تعرق، آب کمتری از میوه به برگ ها جریان یابد و این منجر به تجمع فشار در دیواره میوه  و در نهایت ترک خوردن آن می شود.

بطور کلی عوامل ایجاد کننده این عارضه شامل:

– ژنتیک – برخی از گونه ها مستعد ترک خوردن هستند.

– ضخامت دیواره میوه – هر چه دیواره میوه ضخیم تر باشد، آب بیشتری می تواند نگه دارد و فشاری که می تواند در شب ایجاد شود بیشتر می شود. ولی با این حال، همه گونه های با دیواره های ضخیم مستعد ترک خوردن نیستند.

– تغییرات دمای شبانه روز

– آبیاری سنگین

– بارندگی شدید

– افزایش رطوبت نسبی گلخانه در شب

– شرایطی که موجب رشد سریع میوه می گردد.

چگونه از ترک خوردن میوه جلوگیری کنیم؟

– از کاشت در مناطق با زهکشی ضعیف باغ خودداری کنید.

– گیاهان سبزی را با مواد ارگانیک در دسترس (مانند روزنامه پوشیده شده با کاه، برگ های خرد شده و تکه های چمن) مالچ کنید تا سطح رطوبت خاک حفظ شود.

– برداشت میوه ها را قبل از رسیدن کامل در دوره های بارندگی مکرر یا شبنم شدید در نظر بگیرید.

– مدیریت صحیح آبیاری و تغذیه ای (در طول فصل رشد به گیاهان آبیاری عمیق و منظم بدهید. گیاهان باید همیشه آب کافی دریافت کنند).

– جلوگیری از باالا رفتن رطوبت گلخانه

– جلوگیری از تغییرات دمایی در شب

– استفاده از ارقام مقاوم( انواعی را انتخاب کنید که کمتر مستعد ترک خوردن هستند. به خاطر داشته باشید که دیواره های ضخیم میوه بیشتر مستعد ترک خوردن هستند).

– گیاهان باید همیشه پوشش شاخ و برگ خوبی داشته باشند تا میوه ها در برابر نور مستقیم خورشید محافظت شوند و همچنین از بهینه بودن سطح تعرق اطمینان حاصل شود.

– کاهش بار میوه در صورت از بین رفتن برگ ها در اثر آفات و بیماری ها، حتی اگر به معنای برداشت میوه سبز باشد.

– تهویه مناسب را مخصوصاً در گلخانه های پلاستیکی فراهم کنید. تهویه در طول روز، هوای مرطوب اطراف برگ ها را از بین می برد و در نتیجه تعرق بهبود می یابد. در طول شب، تهویه به جلوگیری از رطوبت نسبی بالا کمک می کند.

– زمان آخرین آبیاری در روز را طوری تنظیم کنید که دیر آبیاری نشود.

– هر چرخه آبیاری در شب را حذف کنید.

– مطمئن گردید که میزان کمبود فشار بخار (VPD) در تمامی اوقات شبانه روز در حد اپتیمم است.

در کل، حفظ شرایط محیطی رشد گیاه در وضعیت با ثبات می تواند به بهترین وجه از ترکیدگی میوه های فلفل جلوگیری نماید.

تهیه شده در واحد تحقیق، توسعه و آموزش فلفل زار

https://felfelzar.ir

felfelzar@yahoo.com